Nhóm nghiên cứu Mars*
Đỗ Kim Thêm dịch
Ngay cả với việc tăng 50% ngân sách quốc phòng mà Donald Trump yêu cầu, Liên Âu sẽ còn lâu mới có khả năng quốc phòng để ngăn chặn tham vọng Nga của Vladimir Putin theo điều kiện của khối NATO.
Ngay cả khi ngân sách quốc phòng tăng 50% (3% GDP), tốc độ tăng khả năng phòng thủ là quá cao. Ngày nay, Thủ tướng Pháp nào có thể thông qua ngân sách quân sự 75 tỷ euro? Chỉ có một chiến lược răn đe hạt nhân phù hợp với các cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân của chúng ta mới có thể đảm bảo sự toàn vẹn lãnh thổ của châu Âu, đồng thời các lực lượng thông thường góp phần bổ sung cho việc thiết lập một cuộc đối thoại răn đe.
Tuy nhiên, bạn có tin là đề tải nào sẽ được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh Liên Âu và khối NATO vào tháng 6 tới? Để suy nghĩ lại về tình trạng răn đe hạt nhân trong quy mô châu Âu? Không có như vậy chút nào. Mọi người sẽ cố gắng làm cho hài lòng chú Donald. Cuối cùng, hy vọng là Trump sẽ giữ chiếc ô dù bằng hạt nhân của Mỹ cho châu Âu trong khuôn khổ một cuộc đối thoại chiến lược mới của Nga – Mỹ mà người châu Âu nhất thiết phải bị loại trừ.
Châu Âu: mật độ diện tích 1 triệu km²
Nếu các quốc gia châu Âu cùng nhau thành lập một cường quốc quân sự đáng tin cậy, sẽ có một „trụ cột châu Âu của khối NATO“ thực sự. Được hướng dẫn bởi một học thuyết phòng thủ nghiêm ngặt, khối NATO được „châu Âu hóa“ sẽ vẫn là một liên minh chính trị dựa trên khả năng răn đe bằng hạt nhân nhất thiết phải tách rời khỏi lợi ích của Mỹ (để duy trì độ tin cậy: Chú Sam sẽ không bao giờ từ bỏ chiếc bánh Hamburger của Manhattan vì đôi mắt đẹp của nử giới Hamburg), và mặt khác về kế hoạch quân sự (và giới tham mưu để soạn thảo và thực hiện chúng) nhằm huy động các phương tiện đầy đủ trên không phận và hải quân khả dụng được đào tạo và dư thừa (tức là có thể tái xây dựng).
Về mặt này, khốî NATO sẽ cần tất cả, và mọi thứ sẽ thực sự tăng cường các phương tiện theo ý sử dụng của liên minh, thay vì đóng vai trò của những người hành khách không chịu trả tiền, như vẫn còn là trường hợp cho đến ngày nay còn tồn tại. Điều này có nghĩa là gánh nặng về chiến lược về răn đe bằng hạt nhân không còn phụ thuộc nủa vào một lực lượng phóng chiếu hư cấu (Lực lượng chống trả của khối NATO, Nato Response Force, NRF) được trang bị luân phiên, nhưng với các lực lượng hiện diện thường trực dọc theo toàn bộ chiều dài của tiền tuyến tiềm năng, ở độ sâu đủ cho hoạt động (300 km, và không phải là một hàng rào chiến thuật đơn giản).
Chúng ta hãy chỉ tưởng tượng điều này biểu hiện cho điều gì về „khối lượng“ không? Làm thế nào có thể dồn động lại một vùng tiếp xúc gần một triệu km² khi một „cường quốc“ như Pháp thậm chí không còn khả năng đưa hai lữ đoàn vào đúng hàng ngũ quân đội cùng một lúc nửa? Ba Lan đang cố gắng hết sức để đưa nửa tá sư đoàn vào hàng ngũ, cuối cùng, biện pháp này sẽ giúp bảo vệ cho hành lang Suwalki. Nhưng còn ở nơi khác thì sao?
Châu Âu, một người lùn địa chính trị
Sau 35 năm sao lãng, khoản đầu tư cần thiết dường như nằm ngoài tầm tay với. Người ta không thể bù đắp cho việc 35 năm không đầu tư trong một vài tháng. Đó là công việc của một thế hệ. Ngay cả khi thực sự muốn như vậy, toàn bộ châu Âu không còn phương tiện để tự vệ về quân sự, kinh tế, công nghiệp hoặc dân số. Trong những điều kiện này, liệu có hợp lý không để tiếp tục duy trì sự thù địch của nước láng giềng Nga? Không phải đã đến lúc suy nghĩ lại về vấn đề an ninh tập thể của châu Âu đối với Nga và không còn chống lại Nga nữa sao? Và một thảm kịch kéo dài hơn 11 năm, cuộc chiến ở Ukraine đã cho thấy là lời hứa với Kiev là không thể đứng vững. Không phải đã đến lúc phải thừa nhận điều đó, thay vì tiếp tục truyền đạt về việc gửi binh sĩ mà không ai tin tưởng? Châu Âu là một người lùn địa chính trị không có phương tiện cho tham vọng của mình.
Châu Âu đã mất uy tín bằng cách mù quáng theo đuổi hệ tư tưởng tân bảo thủ. Chúng ta biết cái giá mà Pháp phải trả để chống lại sự can thiệp thảm khốc vào Iraq của một phương Tây đã nuốt chửng tất cả ảnh hưởng còn lại của mình đối với phần còn lại của thế giới. Sau đó, nước Pháp của Sarkozy đã theo một trào lưu giống như một con chó chết ở cuối dòng nước. Kể từ đó, tiếng nói của Pháp đã không được lắng nghe. Liên Âu là một cái bụng mềm không có xương sống, nhưng Pháp trong gần 20 năm dường như không có sức thu phục nào nữa.
Tham nhũng của Nga là không thể tưởng tượng được
Đồng thời, Nga đã tận dụng những sai lầm của phương Tây trong khi hiện đại hóa quân đội của mình. Chế độ Nga không thay đổi. Là người thừa kế của chế độ đầu sỏ, Nga đã thúc đẩy sự sụp đổ của Liên Xô bằng cách phân chia chiến lợi phẩm của nó, Nga đã thiết lập lại một quyền lực theo chiều dọc có thể làm cho mình trở nên phổ biến trong bối cảnh vô chính phủ mà nó thịnh hành vào cuối những năm 1990. Đằng sau cái vẻ bên ngoài của một cường quốc, tình trạng tham nhũng ngự trị ở tất cả các cấp độ của ngành dọc này, đến một mức độ không thể tưởng tượng được như trongcác nước châu Âu của chúng ta.
Cuộc xâm lược Ukraine thất bại đã cho phép tham nhũng đạt đến tầm cao mới trong tình trạng vô nhân đạo. Chiến tranh đã trở thành một công việc làm ăn rất béo bở đối với cả một tầng lớp trục lợi, không chỉ trong việc biển thủ công quỹ (truyền thống) nhằm trang bị cho lực lượng, mà còn trong việc thu tóm tiền thưởng của những người lính (chúng ta hãy nhớ rằng những người mà tất cả đều được cho là tình nguyện viên) được gửi đến mặt trận và chết và họ không phàn nàn. Đối với những người thừa kế của họ, nhiều người bị từ chối vì thi thể chưa được tìm thấy và do đó người lính được coi là mất tích, hoặc thậm chí bị nghi ngờ đã đào ngũ.
Thực ra, từ quan điểm tham nhũng, bối cảnh ở Ukraine không sáng sủa hơn nhiều, nhưng ít nhất chế độ tạo ra được ấn tượng rằng họ muốn chiến đấu chống lại tai họa này. Trong khi đó, ở Nga, sức mạnh của tyên truyền và đàn áp đến mức là không thể tố cáo vấn đề.
Tất cả những điều này để nói rằng chúng ta không có ảo tưởng nào về chế độ Nga và hy vọng thay đổi chế độ là một điều không tưởng. Chúng ta phải sống với người hàng xóm khổng lồ xâm lấn này, họ rất khác với chúng ta, mà không biến họ thành kẻ thù ý thức hệ. Bởi vì chúng ta đơn giản là không có phương tiện để thù địch với họ. Mặt khác, bằng ảo tưởng đơn giản về sức mạnh quân sự được cho là của mình, Nga có khả năng thúc đẩy những thay đổi của chính phủ, hoặc thậm chí của chế độ tại các nước láng giềng gần gũi của mình, và kể cả ngày mai giữa các nước láng giềng ít gần gũi hơn. Đây có phải là những gì chúng ta muốn?
Tái cân bằng cán cân thương mại với Hoa Kỳ
Trong mọi trường hợp, một mình châu Âu hoàn toàn không có khả năng tự bảo vệ chống lại một nước Nga mà người ta sẽ luôn luôn bị mất lòng tin (mà không khiêu khích), từ nay trở đi họ sẽ đồng ý trả „cái giá hợp lý“ của chế độ bảo hộ của Mỹ.
Khi Chủ tịch Costa viết rằng: „Châu Âu phải chịu trách nhiệm lớn hơn đối với quốc phòng của chính mình, khi làm như vậy, cũng sẽ trở thành một đối tác xuyên Đại Tây Dương mạnh hơn, bao gồm cả trong khuôn khổ của khồi NATO“, đây là điều chúng ta phải hiểu: nó sẽ khiến người châu Âu phải trả giá đắt hơn và sẽ cân bằng lại cán cân thương mại với người bảo vệ Mỹ. Quân đội Mỹ sẽ ra đi, nhưng người châu Âu sẽ mua lại khả năng của họ. Việc này tùy thuộc vào Mỹ để trang bị cho châu Âu với những nhân sự có năng lực: đây không phải là một chuyện dễ đạt được.
Chiến tranh Lạnh trong tương lai có mọi cơ hội để cho Nga chiến thắng, nếu chúng ta tiếp tục chính sách tù túng và vô lý tương tự. Với việc Mỹ rút lui, chế độ Nga sẽ đóng vai trò chiến lược ưu thế theo cách của Reagan trong những năm 1980: buộc đối thủ phải tham gia vào một cuộc chạy đua vũ trang mà họ không còn đủ khả năng chi trả.
Không có ích gì khi phung phí tiền thuế của người dân châu Âu vào các dự án do bộ máy quan liêu Brussels tạo ra mà không làm tăng bất kỳ giá trị nào cho việc bảo vệ châu Âu. Mô hình thu nhỏ của Ủy ban châu Âu và Nghị viện châu Âu đang khuấy động như bọ chét, mà trong ba tháng sẽ soạn thảo một „Sách trắng“ mà không ai quan tâm, hoặc để biện minh cho việc thành lập một ủy ban nghị viện có đầy đủ thẩm quyền. Nhưng tất cả những điều này là vô ích. Nó chỉ đơn giản là một sự tiêu tốn thời gian, tiền bạc và năng lượng không cần thiết. Theo cách này, „quốc phòng Liên Âu“ là thằng ngốc hữu ích của chủ nghĩa đế quốc Nga.
Quốc phòng châu Âu: 750 tỷ euro mỗi năm
Bộ trưởng Quốc phòng Pháp, Sébastien Lecornu, người trung thành với di sản „Gaullo-Messmerian“, đã am tường vấn đề này một cách tương tận và bày tỏ rất minh bạch trong lời chúc mừng năm mới vào ngày 7 tháng Giêng: thà không làm gì còn hơn là làm bậy. Ông có thể nói thêm: „và trên hết là không gây hại“. Bởi vì các sáng kiến của các thể chế Liên Âu chỉ là một ký sinh trùng trong một nỗ lực quốc phòng mà trong phương sách cuối cùng, vẫn là trách nhiệm duy nhất của các quốc gia. Do đó, tất cả các nguồn lực phải được dành để xây dựng „trụ cột châu Âu của khối NATO“, trụ cột duy nhất có khả năng đối mặt với những thách thức chiến lược của tương lai. Và nó sẽ khiến chúng ta phải trả giá đủ mắc để cho Liên Âu không tăng thêm các chi tiêu không hiệu quả.
Chúng ta đang bắt đầu thấy con số 3,7% GDP, „hoặc 750 tỷ euro mỗi năm cho tất cả các quốc gia thành viên NATO châu Âu“, một „vật tổ“ mới có thể được chính thức công bố vào tháng 6, và một số nhà bình luận đã cảnh báo về những giới hạn: khác xa với bất kỳ sự cân nhắc nào về khả năng, nó sẽ chỉ đơn giản là mức chi tiêu (chuyển đổi thành đơn đặt hàng cho ngành công nghiệp Mỹ) có khả năng làm hài lòng chính quyền Trump. Đây cũng là những gì Antonio Costa gợi ý khi ông hỏi: „Làm thế nào để các mối quan hệ đối tác hiện có có thể được củng cố và sâu sắc hơn nữa?“
Liệu 27 quốc hội có đồng ý tăng gấp đôi nỗ lực quốc phòng theo cách này để bù đắp cho thặng dư của Đức (và Ý) ở Hoa Kỳ? Chuyện này cho phép đáng ngờ. Trong bầu không khí kết thúc triều đại đang gây ô nhiễm nước Pháp vào đầu năm 2025, quốc phòng không được đề cập đến bất kỳ lúc nào trong bài phát biểu chính sách chung của Thủ tướng François Bayrou vào ngày 14 tháng 1. Bạn có nói có trách nhiệm không?
***
*Nhóm nghiên cứu Mars gồm có khoảng ba mươi nhân vật Pháp có nguồn gốc khác nhau, từ khu vực công, tư và học thuật. Họ phân tích các vấn đề về lợi ích chiến lược liên quan đến ngành công nghiệp quốc phòng và an ninh và các quyết định về công nghệ dựa trên cơ sở chủ quyền của Pháp.
KIM THEM DO 