Michael Spence, Anu Madgavkar và Sven Smit
Đỗ Kim Thêm dịch
Frédéric Soltan/Corbis via Getty Images
Huy động đầu tư cần thiết để hoàn thành việc chuyển đổi khí hậu xuống đến con số không sẽ đòi hỏi sự ủng hộ và tham gia rộng rãi của công chúng. Trước tình trạng người dân sống trong cảnh nghèo đói, họ ít có khả năng để hỗ trợ hành động cho việc biến đổi khí hậu, những nỗ lực đồng thời để cải thiện mức sống là cần thiết.
Với phiên họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc lần thứ 78 và Tuần lễ Khí hậu NYC sắp bắt đầu, và tiếp theo là Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên Hiệp Quốc (COP28) đang đến gần, điều bắt buộc là thế giới phải làm rõ mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bền vững môi trường. Cả hai không loại trừ lẫn nhau, tăng trưởng kinh tế là điều kiện tiên quyết cho bền vững môi trường: sự năng động kinh tế và cải thiện mức sống là rất quan trọng để tài trợ cho chương trình hành động về khí hậu và đảm bảo sự hỗ trợ đầy đủ của công chúng cho vấn đề.
May mắn thay, điều này bây giờ được hiểu biết rộng rãi. Vào tháng Sáu, các nhà lãnh đạo của một số nền kinh tế lớn nhất thế giới – bao gồm Brazil, Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Nam Phi – đã đưa ra một tuyên bố chung nhằm mô tả tình trạng giảm nghèo và bảo vệ hành tinh là các mục tiêu „hội tụ“. Cũng tương tự như vậy, Bản tuyên bố được đưa ra sau khi hội nghị thượng đỉnh G20 vừa kết thúc tại New Delhi khẳng định rằng „không quốc gia nào phải lựa chọn giữa việc chống đói nghèo và chiến đấu cho hành tinh của chúng ta“.
Công trình nghiên cứu gần đây của Viện McKinsey Toàn cầu (McKinsey Global Institute, MGI) đưa ra các số liệu vào hai mục tiêu này với kết quả nghiêm túc. Bắt đầu với chi phí về hành động để bảo vệ hành tinh. Chi tiêu bổ sung tích lũy cho các công nghệ và cơ sở hạ tầng trong việc hạ thấp khí phát thải là cần thiết để thu hẹp khoảng cách đầu tư ròng bằng 0 vào năm 2030 sẽ chi tiêu 41 nghìn tỷ đô la, tương đương với 4% GDP trong toàn cầu hàng năm.
Việc đáp ứng các nhu cầu đầu tư này và đạt được quá trình chuyển đổi xuống số không sẽ đòi hỏi sự ủng hộ và tham gia rộng rãi của công chúng. Bởi vì người dân sống trong hoàn cảnh nghèo đói ít có khả năng để hỗ trợ hành động về biến đổi khí hậu, đặc biệt nếu họ cảm thấy rằng các nhu cầu của họ đang là ưu tiên thấp hơn, những nỗ lực đồng thời để cải thiện mức sống là điều cần thiết.
Đây không chỉ đơn thuần là vấn đề nâng hộ gia đình lên trên mức nghèo cùng cực của Ngân hàng Thế giới (2,15 đô la mỗi ngày tính theo theo sức mua tương đương). Để đạt được sự phát triển bền vững, chúng ta phải vượt qua một tiêu chuẩn cao hơn, mà MGI mô tả là „lằn mức trao quyền“.
Vị trí chính xác của lằn mức trao quyền khác nhau tùy theo từng quốc gia, nó phản ánh sự khác biệt về chi phí sinh hoạt. Nhưng ý nghĩa luôn giống nhau. Đó là ngưỡng mà các hộ gia đình có đủ phương tiện để đáp ứng tất cả các nhu cầu cơ bản của họ – như dinh dưỡng, nhà ở đàng hoàng, bảo hiểm sức khỏe và giáo dục có chất lượng – và nó vận hảnh hướng tới nền an ninh kinh tế. Nếu không có khả năng tiết kiệm, các hộ gia đình không thể xây dựng một loại dự trử để chống lại các cú sốc, bao gồm cả những cú sốc do biến đổi khí hậu tạo ra.
Trên toàn cầu, khoảng 4,7 tỷ người không đủ điều kiện để được sử dụng quyền kinh tế một cách đầy đủ, với khoảng 40% của thành phấn dân số này cư trú ở Ấn Độ và vùng Sub Sahara châu Phi, mặc dù Ấn Độ tăng trưởng cao, nếu được duy trì, có khả năng làm giảm con số này. Hơn nữa, nhiều người ở các nước có thu nhập trung bình và cao hơn, những người dường như đã đạt được lối sống „trung lưu“ thiếu dự trử đầy đủ để chống lại các trường hợp khẩn cấp và cú sốc, và đấu tranh để đủ khả năng có được nhà ở và bảo hiểm sức khỏe. Mặc dù về mặt chính thức, họ có thể không được xem là „nghèo“, nhưng họ không thể nhận ra tiềm năng đầy đủ của mình và có thể có nguy cơ rơi vào cảnh nghèo đói.
Thu hẹp „khoảng cách trao quyền“ vào năm 2030 sẽ đòi hỏi thế giới phải thúc đẩy tiêu dùng tích lũy của 4,7 tỷ người này thêm 37 nghìn tỷ đô la – khoảng 4% GDP hàng năm. (Các chi tiết cụ thể thay đổi đáng kể theo khu vực.) Cùng với 41 nghìn tỷ đô la để thu hẹp khoảng cách đầu tư ròng bằng không, chúng ta đang nói về 8% GDP mỗi năm cho đến năm 2030.
Quy mô của thách thức là to lớn, nhưng điều này không dẫn đến tình trạng tê liệt. Ngược lại, trong các nghiên cứu của chúng tôi có một tin vui, nó sẽ kích thích tất cả các bên liên quan: chúng tôi ước tính rằng tăng trưởng tăng nhanh, đổi mới do doanh nghiệp dẫn đầu và tiến bộ công nghệ có thể đưa thế giới đi được nửa chặng đường đến các mục tiêu kết hợp.
Động lực hiện tại sẽ không đủ. Chúng ta phải tích cực bảo vệ tình trạng tăng trưởng về đường lối cơ bản từ những cơn gió ngược và cam kết tăng năng suất thông qua đầu tư vào công nghệ, kinh doanh mới và phát triển kỹ năng. Các cơ hội liên quan rất phong phú: những đổi mới trong thông minh nhân tạo, công nghệ tài chính, khoa học y sinh, khoa học vật chất, v.v. có thể góp phần tăng năng suất, tăng trưởng toàn diện và chuyển đổi năng lượng.
Nếu tăng trưởng gia tốc tạo ra việc làm được trả lương cao hơn và người chủ lao động đảm bảo rằng giới lao động có các kỹ năng để làm hết các việc, gần hai phần ba của khoảng cách về trao quyền trong toàn cầu có thể được loại bỏ, với chỉ hơn hai tỷ người vượt qua ranh giới trao quyền và hơn 600 triệu người thoát nghèo. Trong khi đó, gần 10 nghìn tỷ đô la chi tiêu cho việc hạ thấp khí phát thải có thể trở nên có lợi đối với các tác nhân tư nhân vào năm 2030. Tăng trưởng kinh tế cùng với những tiến bộ công nghệ có thể làm giảm khoảng cách đầu tư ròng bằng không khoảng 40%.
Có thể làm gì để thu hẹp cả hai khoảng cách? Về mặt trao quyền, các lựa chọn bao gồm đầu tư nhiều hơn vào gia cư với giá cả phải chăng, bảo hiểm sức khỏe và giáo dục, cũng như hỗ trợ trực tiếp cho các hộ gia đình dễ bị tổn thương. Về mặt phát thải ròng bằng không, sự ủng hộ mạnh mẽ hơn của công chúng và các chính sách táo bạo hơn có thể huy động một lượng vốn tư nhân thậm chí còn lớn hơn, tiếp tục giảm chi phí của các công nghệ hạ thấp phát thải khí. Nhìn chung, các cam kết xã hội trung bình 2% GDP toàn cầu hàng năm – tính chung là 20 nghìn tỷ đô la – có thể thu hẹp cả hai khoảng cách vào năm 2030, mặc dù những cam kết này có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế cơ bản.
Trong mọi trường hợp, các cơ chế tài trợ đầy sáng tạo sẽ rất cần thiết. Đặc biệt, các định chế đa phương phải đưa ra các cơ sở mới cho các nền kinh tế đang phát triển – một nỗ lực sẽ được củng cố bằng cách tăng vốn của các tổ chức này và các nền tảng trung gian rủi ro mới để giúp thu hút vốn tư nhân. Các giải pháp sáng tạo khác – ví dụ, chuyển thặng dư từ giá năng lượng tăng sang đầu tư xanh – cũng sẽ cần thiết. Để làm được điều này, hệ thống tài chính toàn cầu phải tìm ra những cách sáng tạo để phù hợp với các dòng chảy xuyên biên giới lớn.
Tiến bộ sẽ khó khăn, và vấn đề giá cả sẽ lớn rộng. Nhưng những đầu tư vào việc thu hẹp khoảng cách đầu tư trao quyền và bẳng không ngày nay sẽ dẫn đến một thế giới thịnh vượng và ổn định hơn. Có lẽ không có phần thưởng nào có giá trị hơn.
KIM THEM DO 